Στις αρχές του 15ου αιώνα έζησε ο φιλόσοφος, θεολόγος και γενικός πανεπιστήμονας Nicholas of Cusa (Νικόλαος Κουζάνος), ο οποίος αργότερα έγινε μάλιστα και αρχιεπίσκοπος στην περιοχή του. Ένα από τα πολλά θέματα που τον απασχόλησαν, όπως και δεκάδες άλλους της εποχής, ήταν ο τετραγωνισμός του κύκλου και το ανέφικτο αυτού. Σε ένα από τα συγγράμματά του με τίτλο "Η ακριβής αλήθεια είναι ακατανόητη", επισημαίνει:
Οτιδήποτε δεν είναι αλήθεια, δεν μπορεί να μετρήσει την αλήθεια με ακρίβεια (για παράδειγμα, ένας μη-κύκλος δεν μπορεί να μετρήσει έναν κύκλο, ο οποίος από τη φύση του είναι αδιαίρετος). Ως εκ τούτου η νόηση, η οποία είναι μια μη-αλήθεια, ποτέ δεν κατανοεί την αλήθεια με τέτοια ακρίβεια ώστε να μην υπάρχει πλέον άλλο περιθώριο ακρίβειας στην κατανόησή της. Ό,τι είναι η νόηση για την αλήθεια, είναι ένα πολύγωνο εγγεγραμμένο σε έναν κύκλο. Όσο περισσότερες γωνίες έχει το εγγεγραμμένο πολύγωνο, τόσο περισσότερο μοιάζει με τον κύκλο. Ακόμα, όμως, κι αν ο αριθμός των γωνιών πλησιάσει στο άπειρο, το πολύγωνο ποτέ δεν θα γίνει ίσο με τον κύκλο.
Συμβαίνει, όμως, και το εξής παράδοξο, ότι όσο αυξάνει ο αριθμός των γωνιών, το εγγεγραμμένο πολύγωνο γίνεται εξ ορισμού ολοένα και λιγότερο κύκλος, απομακρύνεται δηλαδή από τη φύση του κύκλου, ακριβώς γιατί ο κύκλος δεν έχει καμία γωνία!
Ο Κουζάνος ταύτιζε τον κύκλο με τον άπειρο Θεό και το πολύγωνο με τον πεπερασμένο άνθρωπο, που όσο κι αν προσπαθεί να πλησιάσει, να γνωρίσει το μέγεθος του Θεού, ποτέ δεν το καταφέρνει. Και μάλιστα, όσο περισσότερα λογικά πεπερασμένα στοιχεία προσθέτει ο άνθρωπος (οι γωνίες στο πολύγωνο) για να Τον φτάσει, τόσο περισσότερο μοιάζει να απομακρύνεται από τον Θεό (κύκλος-καμία γωνία). Ο μόνος τρόπος, αναφέρει, που μπορεί να μειώσει κανείς την απόσταση μεταξύ των δύο, κύκλου και πολυγώνου, Θεού και ανθρώπου, είναι με μια πράξη πίστης· ένα άλμα πίστης.
***
Άλμα πίστης επιχειρώ κι εγώ, με όλη τη δύναμη που μου 'χει δωθεί, να προσεγγίσω το αύριο που παραμένει πεισματικά στη σκιά του δικού μου πολυγώνου. Με τις γωνιές μου παραδομένες στη ροή του παρόντος, στη ροή της ζωής του Θεού, στέλνω βέλη πίστης για το μεγάλο, το άπιαστο, το θαύμα, όποιο κι αν είναι αυτό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου