του ύπνου το σημάδι

Θυμάμαι που τα παρατηρούσα όταν ήμουν μικρός. Ανάγλυφα και επίμονα να αυλακώνουν το μέτωπο ή τα μάγουλα των συμμαθητών μου. Τα κόκκινα σημάδια. Συνήθως γραμμικά, πότε-πότε καμπύλα ή μπλεγμένα μεταξύ τους και ακανόνιστα, από την πρώτη πρωινή ώρα μέχρι το μεσημεριανό τους ξεθύμασμα.

Θυμάμαι κι εκείνη τη φάση στο στρατό, την πρώτη μόλις εβδομάδα μετά την κατάταξη, όταν βγήκαμε ένα ψυχρό χειμωνιάτικο πρωινό στην αναφορά και είδαμε τον λοχαγό να κρατάει ένα μαξιλάρι σε λευκή θήκη με δαντελένια μπορντούρα. Έψαχνε και ρωτούσε επίμονα τίνος να ήτανε· ανεπίτρεπτες τέτοιες τρυφές σ' ένα στρατόπεδο. Θα μπορούσε και να μην ρωτήσει, αρκεί να ταίριαζε τη δαντέλα με τα σημάδια που άφηνε ο ύπνος στο πρόσωπο του ανυποψίαστου κατόχου.

>>>

Το είδα, λοιπόν, στον καθρέφτη μου σήμερα το πρωί. Ένα τεράστιο οβάλ σημάδι, κόκκινο και βαθουλωτό, ξεκινούσε από τον αριστερό μου κρόταφο μέχρι πάνω από το φρύδι. Δεν θυμάμαι πότε ήταν η τελευταία φορά που είχε εμφανιστεί κάτι παρόμοιο. Το ψηλάφησα και διέτρεξα τον δείκτη στην τροχιά της χαρακιάς· σχεδόν το αγάπησα, το σημάδι του ύπνου μου. Έτρεξα στα σκεπάσματα να βρω τη μήτρα που το γέννησε, μα δε διέκρινα κάτι εμφανές. Όχι, δαντελωτή μαξιλαροθήκη δεν έχω ούτε είχα ποτέ μου, σε περίπτωση που αναρωτήθηκες πριν.. Ίσως ο μορφέας βάζει τη σφραγίδα του στα αγαπημένα του παιδιά, σκέφτομαι, κι εγώ ποτέ δεν υπήρξα τέτοιο παρά κάποιες σπάνιες φορές. Χθες υπήρξε μια τέτοια.

Μια μέρα, η χθεσινή, που ξύπνησε με την πρωινή ηώ, την πρώτη υποψία φωτός πριν την αυγή του ήλιου, καθώς το μεγάλο καράβι προσέγγιζε ήσυχα το μεγάλο νησί του νότου· και κοιμήθηκε τις μικρές μεταμεσονύκτιες ώρες, σ' έναν ληθαργικό σχεδόν λιποθυμικό ύπνο, εμπλουτισμένο με κόπωση, χορό και αλκοόλ. Και σφραγίστηκε με το κόκκινο αυλακωτό σημάδι του ύπνου.

Σημάδι μαύρο απόμεινε κι ας έσπασε ο χαλκάς, που λέει κι ο ποιητής, και κοιτάζω ξανά τώρα εξεταστικά τη μούρη μου στον καθρέφτη, περνώ απαλά τα δάχτυλά μου στον κρόταφο και το μέτωπο μήπως και διακρίνω το σημάδι. Μάταια· μεσημέριασε, ξεθύμανε. Να εξαφανίζονταν κατά τον ίδιο τρόπο όλων των ειδών τα σημάδια, αναρωτιέμαι.

>>>

ΥΓ. Νονέ να σε ρωτήσω κάτι; Η μικρή μου αγαπημένη, σε μια από τις συχνές αγκαλιές μας, πρόσωπο με πρόσωπο, μάτια στα μάτια και με τις άκρες των μυτών μας σχεδόν να αγγίζουν. Γιατί έχεις όλο σημάδια στο πρόσωπό σου; Είπε με ειλικρινή παιδική σοβαρότητα, και με τα λεπτά τρυφερά δαχτυλάκια της άγγιξε τα παλαιά σημάδια της ακμής στα ζυγωματικά μου.
Γλυκειά μου, τα σημάδια είναι αποτυπώματα βιωμάτων, όπως οι ουλές των πληγών ή σαν αυτά ακριβώς του ύπνου, μπορείς και ψηλαφείς πάνω τους τον χρόνο, τη διαδρομή, τις επιλογές. Είναι τα ..cookies μια ζωής που πορεύεται. Ν' αγαπάς τα σημάδια.

Πέρασμα

Την ώρα που θα διαβάζεις αυτές τις γραμμές θα είμαι στο πλοίο της επιστροφής, ρύθμισα έτσι την ώρα ώστε τότε να λάβεις αυτό το μήνυμα. Δεν θα μπορούσα και αλλιώς, να σου το στείλω εν κινήσει. Το κινητό μου πέθανε, χθες. Εκτιμώ δε ότι αναστήθηκε κιόλας, χθες, Λαμπριάτικα. Αλλά πρώτα έχω άλλα να σου πω, μη βιάζεσαι.

***

Όταν κουδούνισε το τηλέφωνο ήτανε αργά το βράδυ τσικνοπέμπτης, χωρίς ψητά και τέτοια, πάει καιρός που δεν μ' ενθουσιάζουν άλλωστε αυτά, το ξέρεις. Στην άλλη μεριά της γραμμής αναγνώρισα τη βραχνή φωνή του προϊσταμένου. Σου έχω νέα, τον θυμάμαι να λέει, όχι ευχάριστα. Είναι τελικά ο τρόπος που λέει κανείς κάτι και όχι τόσο το περιεχόμενο, που σε κάνει να καταλαβαίνεις αμέσως περί τίνος πρόκειται. Πότε φεύγω μόνο πες μου, του αποκρίθηκα, και για πού. Κι άσε να κρίνω εγώ αν είναι ευχάριστα ή όχι τα νέα· αυτό δεν του το είπα. Τελικά για το πού, έγινε διαπραγμάτευση εκείνα τα μεσάνυχτα. Το πότε ήτανε φιξ βάσει του πού: σε επτά ημέρες αναχώρηση για Σκιάθο.

Κι έτσι γύρισε ο μύλος, κύλησαν οι μέρες και οι βδομάδες σαν τα σύννεφα που τρέχουν στο ανεμοδαρμένο πέλαγος. Μια ολόκληρη Σαρακοστή στο νησί του κυρ-Αλέξανδρου. Και μια μεγαλοβδομάδα και ένα Πάσχα! Μέρες βγαλμένες σαν από τα συγκινητικά διηγήματά του, που περιστρέφονται και διαδραματίζονται στον ταπεινό και ήσυχο τόπο του νησιού. Ήσυχος, γιατί ήταν χειμώνας και άνοιξη και μια χούφτα άνθρωποι που ετοιμάζονται για το καλοκαίρι. Ταπεινός, γιατί παρά τον τουρισμό και τη φήμη, δεν παύει να πορεύεται στον Χρόνο στη σκιά του αγίου Άθωνα, που τις καθάριες μέρες δεσπόζει στον βορεινό ορίζοντα.

Δυο μήνες, λοιπόν, και πέρασαν. Τελικά τα νέα της μακρινής πια τσικνοπέμπτης δεν ήταν πράγματι ευχάριστα. Ήταν ευλογημένα! Κι αν άφησα πίσω μου εκκρεμότητες και ευκαιρίες που μοιραία θα χάνονταν στις μέρες απουσίας μου, κέρδισα άλλες που δεν θα φανταζόμουν. Πάντα έτσι δεν συμβαίνει άλλωστε; Η ανανέωση των εικόνων που είχα από το μικρό νησί ήταν το πρώτο μου μέλημα. Τελευταία φορά το είχαμε επισκεφτεί καλοκαίρι με την παρέα, πέρασαν κιόλας οκτώ χρόνια από τότε. Άλλαξαν πολλά στο πέρασμα αυτών των ετών, οι υποδομές του νησιού κυρίως. Δρόμοι που ασφαλτοστρώθηκαν, νέα καταστήματα που άνοιξαν, συγκροτήματα κατοικιών που χτίστηκαν σε όποιο απίθανο παραλιακό ή ορεινό σημείο. Τα ξαναπέρασα όλα, ως επί το πλείστον με το ποδήλατο· τις αμμουδερές παραλίες του νότου, τα δάση στο κέντρο του νησιού, την άγρια ομορφιά της θαλασσοδαρμένης βόρειας ακτογραμμής, το μοναστήρι, το κάστρο. Πολλές οι θύμησες από κείνα τα ανέμελα χρόνια, πολλή η συγκίνηση στην ερειπωμένη καστροπολιτεία και στην ονειρική Μπανάνα που θυσιάστηκε ανεπιστρεπτί στον βωμό της ανάπτυξης. Αναπόφευκτη και η κατάνυξη στην Βαγγελίστρα, που αγκάλιασε τους σαρακοστιανούς καημούς. Μα κι αυτές οι αμέτρητες ερυθρές ανατολές από την κορυφή του πύργου ή το μπαλκόνι του δωματίου!

Η επίσκεψη δυο φίλων ήταν ευχάριστο διάλειμμα στη μοναχικότητά μου, που είχε συντονιστεί με τη νωχελικότητα, την ηρεμία του νησιού αυτή την εποχή. Διέκοψε και την ασταμάτητη ανάγνωση στην οποία είχα επιδοθεί με ιδιαίτερο πόθο ήδη από τις ώρες του πλοίου του ερχομού. Έντεκα βιβλία, σχεδόν τέσσερις χιλιάδες σελίδες όλων των ειδών και των εποχών και των γλωσσών. Κι όπως πάντα μου αρέσει να κάνω και πρέπον είναι, γνώρισα και τίμησα τον τόπο μέσα και από τα έργα του ταπεινού λογοτέχνη του. Πήρε άλλη διάσταση η μικρή επαρχία, ζωντάνεψε ξανά το κάστρο· άνθισαν οι κάμποι στο πέρασμα των πονεμένων ανθρώπων κι ανάσανε η θάλασσα στ' αρμένισμα των ξύλινων βαρκών. Κι όλα σμιλεμένα με τη Σαρακοστή, τις ακολουθίες στην ενορία και στο μοναστήρι, τη λαμπρή μεγαλοβδομάδα και το ταπεινό Πάσχα.

Α, ναι, ήτανε και η δουλειά..

***

Προτελευταία μέρα στο νησί, χθες, και μάλιστα πασχαλιάτικα, θέλησα να βγάλω τις τελευταίες αναμνηστικές φωτογραφίες. Όχι ότι μου έλειπε κάτι που δεν είχα απαθανατίσει με τη φωτογραφική του κινητού. Αλλά να, τις προάλλες που είχε έρθει η παρέα, πήγαμε μαζί στις πλάκες· ένα ωραίο σημείο στην άκρη της πόλης, μια μικρή χερσόνησος με πεύκα που καταλήγει σε μεγάλους λευκούς επίπεδους βράχους στη θάλασσα. Εκεί λοιπόν υπάρχει ένα ωραίο σημείο, ένα σχίσμα μεταξύ δύο βράχων, απόστασης περίπου δύο μέτρων, που αιωρείται πέντε μέτρα πάνω από τη θάλασσα. Τους ζήτησα να με φωτογραφίσουν πηδώντας από τη μία άκρη στην άλλη· αρνήθηκαν φυσικά, μη κατανοώντας την ανάγκη μου να κάνω ορισμένα πράγματα λίγο έξω από τις απόλυτα ασφαλείς και τυποποιημένες συνθήκες. Η συνθήκη δεν έδεσε· η πρόκληση ωστόσο παρέμεινε. Φύγαν οι φίλοι, ήρθε το Πάσχα. Μετά τον εσπερινό της αγάπης, τον ωραιότερο εσπερινό όλου του χρόνου, και λίγες ώρες πριν την βάρδια, ξαναπήγα στο μέρος. Και μάντεψε τι, η πρόκληση ήταν ακόμη εκεί. Μάζεψα λίγα βότσαλα και στήριξα με αυτά το κινητό όρθιο απέναντι από το μόνο σημείο που με ενδιέφερε εκείνη τη στιγμή, το σχίσμα των βράχων. Έβαλα την κάμερα να γράφει και ετοιμάστηκα για το δικό μου πέρασμα, μέρα που ήταν άλλωστε (Πάσχα). Έγινε το μικρό και σχεδόν ασφαλές άλμα, κατέγραψε την κίνηση το κινητό και επιθεώρησα το ωραίο αποτέλεσμα. Τότε, κανονικά, θα έπρεπε να τα μαζέψω και να φύγω· είχα αραδιάσει δω κι εκεί γυαλιά, κλειδιά, ακουστικά, κι ένα κόκκινο αυγό. Αλλά επεθύμησα και το κάτι παραπάνω, μια δεύτερη απόπειρα, αυτή τη φορά με διαδοχικές φωτογραφίες. Ήταν μάλλον η ..ύβρις προς τον τόπο, μία φορά θα έπρεπε να μου αρκεί. Στήριξα ξανά το κινητό με ζόρι γιατί συνέχεια γλυστρούσε. Ρύθμιση για συνεχείς φωτογραφίσεις και δεύτερο επιτυχημένο άλμα.

Πρώτα άκουσα το σύρσιμο της συσκευής και των βοτσάλων που την στήριζαν στην επικλινή πλάκα και μετά το είδα να επιταχύνει στον κατήφορο. Χτυπήθηκε σε τρεις-τέσσερις βράχους, είπα μέσα μου δεν πειράζει, το έχει ξαναπάθει, και έμεινα να παρακολουθώ πού θα σταματήσει. Δεν σταμάτησε. Ώσπου έπεσε στα νερά σ' ένα στενό σημείο μεταξύ βράχων. Αυτό σίγουρα δεν το είχε ξαναπάθει, αλλά και πάλι δεν ταράχτηκα, πίστευα ότι θα μπορούσε να επανέλθει. Έτρεξα γοργά καθώς το έβλεπα αργά να βυθίζεται και να στέκεται σε ένα μικρό ύφαλο. Μέχρι να πλησιάσω ένα μικρό κύμα ανέτρεψε την ασταθή ισορροπία του και το βύθισε μια για πάντα στην κοιλιά του βράχου, στον σκοτεινό πάτο της θάλασσας. Βούτηξα χέρια, έβγαλα παπούτσια, βούτηξα πόδια, καμία ελπίδα, χαιρέτα το..

Μα θα μου πεις, γιατί τόσο αναλυτική περιγραφή, σιγά την απώλεια. Σιγά την απώλεια, συμφωνώ, και ευτυχώς η μέρα ήταν τέτοια που δεν μου επέτρεψε στενοχώριες. Ήταν όμως ιδιαίτερο το δέσιμο μαζί του, ειδικά αυτές τις λίγες εβδομάδες στο νησί. Ήταν η μουσική παρέα μου στο πρωινό τρέξιμο, ήταν φυσικά το ξυπνητήρι μου για τις αχάραγες βάρδιες μου. Ήταν η αποτύπωση των εικόνων μου, μα πρωτίστως ήταν ο δρόμος να συναντιέμαι με τους λίγους αγαπημένους μου που ιδιαίτερη μ' είχαν έγνοια. Σε κάποιους από αυτούς δεν πρόλαβα καν να ευχηθώ..

Με ευχαριστεί η σκέψη ότι ίσως κάποτε ένα κύμα το ξεκολλήσει από τη θέση που αναπαύεται και το ξεβράσει ίσως σε κάποια κοντινή παραλία των Σποράδων. Τότε, εκείνος που θα το βρει, ίσως ψηλαφίσει στη μαύρη οθόνη τις επαφές μου και τα όνειρα, τις εικόνες και τα μηνύματα. Ίσως πάλι αποκαταστήσει ακόμα κι όσα δεν γράφτηκαν κι εκείνα που δεν πρόλαβαν να ειπωθούν, σ' αυτό το παράξενο και μοντέρνο message in a bottle.

***

Πάντα φεύγω με μια αμφίσημη διάθεση. Λίγη θλίψη για τον τόπο που θα μου λείψει, λίγη χαρά για την επιστροφή σ' όσα πίσω άφησα. Αν και όπως λέει ο ποιητής, ποτέ κανείς στην ουσία δεν επιστρέφει κάπου ή σε κάποιον· κάθε φορά πηγαιμός είναι και αλλαγμένα πράγματα συναντά κανείς στον άλλοτε γνώριμό του τόπο, το διάστημα της απουσίας έχει αλλοιώσει τις συνθήκες, προς το καλό; προς το άσχημο ή το ουδέτερο; προς το μέλλον σίγουρα.

Λίγο σε ζηλεύω κιόλας, μου 'γραψε μια φίλη όταν την ενημέρωσα για την απώλεια, που είσαι free από την τεχνολογία και θα σε βρουν μόνο αυτοί που θες. Έτσι είναι, μ' αυτούς που θες υπάρχουν κι άλλοι τρόποι. Υπάρχουν πολλοί τρόποι.

Χριστός Ανέστη.