the weeping meadow

* του Tonino Guerra

Θυμάμαι πάντα τον τρόπο με τον οποίο στεκόταν δίπλα στο μπαρ του caffé Centrale στο Santarcangelo, αφοσιωμένος στο φλυτζάνι του καφέ. Μικρές γουλιές, με μια αιωνιότητα απόσταση η μία από την άλλη. «Εσείς πίνετε τον καφέ», μου λέει ο Θόδωρος για να δικαιολογήσει το μακρύ τελετουργικό, «εγώ τον απολαμβάνω». Εγώ, όμως, αισθάνομαι ότι εκείνος ταξιδεύει στα μονοπάτια των σκέψεών του. Ξαναβλέπω τα μάτια του ανοιχτά, ακουμπισμένα στο χείλος του φλυτζανιού, γεμάτα από ένα εσωτερικό φως. Ακόμα και το τσιγάρο, που ρουφάει αργά, μετατρέπεται σ’ ένα μακρύ καλάμι στάχτης, κάτω από το οποίο κρατάει την παλάμη του χεριού του για να εμποδίσει μια καταστροφική του πτώση στο πάτωμα. Για κείνον η κατάληξη της στάχτης είναι στο τασάκι ή σ’ ένα ποτήρι ή σ’ ένα άδειο πακέτο τσιγάρων. Δε θα ήθελε ποτέ να της δώσει διαφορετικό προορισμό από το δικό της. Μέσα και κατά τη διάρκεια αυτών των αργών χρόνων, τα ερεθίσματα για τις ιστορίες μας έρχονται γρήγορα και πεισματικά, περιπλεγμένα, μέχρι που γίνονται λαβύρινθοι πολύπλοκοι όπου καρφώνουμε τα μάτια για να βρούμε τον πολύτιμο μίτο πάνω στον οποίο θα αναπτυχθεί η ιστορία, φορτισμένη με μια «μεγαλειώδη καρποφορία».

Ένας ιάπωνας μοναχός έγραφε γύρω στα 1.000 μ.Χ.: «Πρέπει να κάνουμε κάτι περισσότερο από την τετριμμένη τελειότητα». Πιθανότατα κάποιο ελάττωμα προκαλεί τη δημιουργία μιας ιστορίας. Με τον ίδιο τρόπο που καταλαβαίνεις ότι η ομορφιά μιας γυναίκας μεγαλώνει όταν ανακαλύψεις ότι είναι ελαφρά αλλήθωρη. Πάντα στις συναντήσεις μας ψάχνουμε την πηγή μιας ιστορίας χρήσιμης και θαυμαστής. Αλλά τι είδους πηγή;

Πριν ένα χρόνο, με τον φίλο Giannini κι έναν γέρο βουνίσιο βαλθήκαμε να ανακαλύψουμε τις πηγές του ποταμού Marecchia, το ποτάμι αυτής της κοιλάδας. Ο γέρος μας οδήγησε στους μυχούς του βουνού Zucca και μας πέρασε από μικρά ρυάκια σημειωμένα, δίχως βεβαιότητα, από πολλούς μελετητές σαν πιθανές πηγές του Marecchia. Σε κάποια στιγμή, ο γέρος μας έδειξε ένα κομματάκι γης από άγριο χορτάρι σ’ ένα σκιερό και υγρό μέρος. Κάθε κλωναράκι χόρτου κρατούσε μικρές σταγόνες δροσιάς που κάθε τόσο έπεφταν στο μαλακό χώμα. Έτσι, αυτό το υγρό χορτάρι σχημάτιζε ένα λεπτό στρώμα νερού, που μετά συσσωρευόταν σχηματίζοντας με τη σειρά του ένα μικρό ρυάκι που κατέβαινε στην κοιλάδα. Αυτή είναι η πραγματική πηγή του Marecchia. Η πηγή ενός ποταμού θα μπορούσε να είναι ένα λιβάδι από άγριο χόρτο.

Πιθανότατα ο Θόδωρος να είναι ένα τέτοιο υγρό λιβάδι, που κάθε τόσο «δακρύζει», έτσι που να σχηματίζει συχνά αυτό το ποτάμι από εικόνες μπροστά στα μάτια αυτής και άλλων κοιλάδων του πλανήτη.

* Στενός συνεργάτης και σεναριογράφος του Θόδωρου Αγγελόπουλου. Πρόλογος στο βιβλίο «Θόδωρος Αγγελόπουλος - 10 3/4» (εκδ. Αιγόκερως, 1997). Το βρήκα εδώ κι εδώ.